Regulacje Dyrektywy Azotanowej UE z 2018 roku nakładają na europejskich rolników obowiązek składowania naturalnych nawozów roślinnych w ściśle określony sposób. Tak zwany Program Azotanowy realizujący te wytyczne w Polsce nakazuje przechowywanie naturalnych nawozów w warunkach, które zapobiegają przedostawaniu się odcieków z nawozu do gruntu i wód gruntowych.
Bezpieczeństwo składowania nawozów
Nawozy wytworzone naturalnie w gospodarstwie rolnym mogą stanowić poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego. Zabrania się składowania ich w sposób, który wiązałby się z ryzykiem zanieczyszczenia gleby lub wód powierzchniowych fosforem, azotem czy innymi niebezpiecznymi substancjami zawartymi w nawozie.
Dokładne instrukcje przechowywania nawozów roślinnych przedstawiamy poniżej. Dotyczą one zarówno gospodarstw wielkotowarowych (czyli tych, które posiadają powyżej 40 000 stanowisk dla drobiu lub powyżej 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior), jak i wszystkich pozostałych, w których odbywa się składowanie obornika, gnojówki czy gnojowicy. Dla gospodarstw nie wielkotowarowych stosuje się jednakże tylko obostrzenia dotyczące nawozów płynnych (składowanie nawozów stałych podlega w tym przypadku jedynie zaleceniom zawartym w Kodeksie Dobrej Praktyki Rolniczej).
Jak składować nawozy stałe?
Nawozy stałe, w tym obornik oraz pomiot ptasi, powinny być składowane na nieprzepuszczalnych płytach obornikowych, tzw. gnojowniach zlokalizowanych w oddaleniu od zabudowań i granic działki zagrodowej. Dyrektywa Azotanowa nie określa materiału, z jakiego płyty winny być wykonane. Dozwolone jest korzystanie z dowolnej technologii, o ile zapewnia ona odpowiednią szczelność.
Drugim bezpiecznym sposobem składowania stałych nawozów naturalnych jest usytuowanie ich na nieprzepuszczalnej podłodze budynku inwentarskiego (można to uczynić jedynie, jeśli zwierzęta gospodarskie utrzymywane są na głębokiej ściółce).
Dopuszcza się również przechowywanie obornika na pryzmie usytuowanej bezpośrednio na gruncie rolnym. Korzystając z tej metody należy pamiętać, iż składowanie nawozu stałego w danej lokalizacji trzeba zakończyć po upływie 6 miesięcy (po tym okresie wymagana jest 3-letnia przerwa w składowaniu). Nie można także zrzucać na pryzmę ptasiego pomiotu.
Jak składować nawozy płynne?
Na gnojówkę lub gnojowicę przeznaczyć należy zbiorniki o nieprzepuszczalnych ścianach i dnie. Jeśli nie stanowią one technologicznego wyposażenia budynków inwentarskich, powinny być szczelnie przykryte przy pomocy pływającej plandeki lub nieruchomej osłony dachowej. Takie rozwiązanie nie tylko zredukuje wydzielanie się odoru, lecz także ograniczy ulatnianie się azotu, który stanowi cenny składnik gnojówki, jeśli używa się jej np. jako nawozu do warzyw.
Zbiornik na gnojówkę powinien być na tyle duży, aby pomieścić przynajmniej ilość nawozu, jaką gospodarstwo jest w stanie wyprodukować przez okres 4 miesięcy.
Organ kontroli składowania nawozów
Zalecamy zapoznanie się z treścią Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2018 r., w którym zawarto szczegółową instrukcję przechowywania nawozów naturalnych w gospodarstwach rolniczych w Polsce. Składowanie nawozów roślinnych niezgodnie z przyjętym Programem Azotanowym podlega karze finansowej w wysokości do 3000 zł. Organem kontrolującym rolników pod kątem właściwego przechowywania nawozów roślinnych jest Wojewódzka Inspekcja Ochrony Środowiska.